Qaynarinfo xəbər verir ki, UNIAN-ın sorğusuna cavab verən ekspertlər Avropa avtomobil bazarında baş verənləri şərh edib və Almaniyada Ukrayna nömrəli "Tesla”ların niyə cızıldığını izah ediblər.

Ukraynalılar elektromobilləri sevməyə başlayanda (ötən il satışlar 38% artıb və artmaqda davam edir), qlobal "yaşıl" avtomobil bazarında ciddi dəyişikliklər baş verdi. Bu bazarın əvvəlki hegemonu – "Tesla” – Avropada və dünyada sürətlə mövqeyini itirir. Ən pis dinamika isə məhz Almaniyada müşahidə olunur. Bunun əsas səbəbi "Tesla”nın rəhbəri və əsas səhmdarı İlon Maskın siyasətə qarışaraq yerli seçkilərdə sağ radikalları dəstəkləməsidir.

Bəs satışlarda baş verənlər nə ilə bağlıdır – Maskın sağ radikallara jesti səbəbindən "boykot", yeni modelin satışa çıxarılmasından əvvəlki "pauza", yoxsa Almaniyada olduqca güclü rəqiblərin intriqaları? UNIAN-ın sorğusuna cavab verən ekspertlər bu mövzuları ətraflı izah edib və Almaniyada "Tesla” və Maskla bağlı ictimai rəyin necə olduğunu açıqlayıblar. Bundan əlavə, Avropada ukraynalı "Tesla” sahiblərinə qarşı münasibət və onların avtomobillərinin niyə cızıldığı barədə də danışılıb.

Satışlar, intriqalar və ittihamlar

Müasir qlobal avtomobil bazarı nədir? Bu, əsl "ilan yuvasıdır", burada hamı bir-biri ilə rəqabət aparır və bəzən "çirkli" metodlardan da çəkinmir. İstehsalçılar getdikcə azalan tələbat uğrunda mübarizə aparırlar. İnsanlar sadəcə olaraq bazarın təklif edə biləcəyi qədər avtomobil almaq istəmir. Bu, bir qədər neft bazarına bənzəyir, lakin orada OPEC var və o, müəyyən dərəcədə "sivil" rəqabət illüziyası yaradır. Avtomobil bazarında isə bu yoxdur və nəticədə mübarizə daha da şiddətlidir.

Hazırda bu "artıq istehsal" böhranından ən çox qazananlar çinlilər və… ukraynalılardır. Çinlilər - çünki onlar damping və dövlət müdafiəsi sayəsində satışlarını və gəlirlərini artırırlar. Ukraynalılar isə sadəcə istehlakçı kimi qazanırlar – çünki ölkəyə hər marka və sinifdən olan istifadə olunmuş avtomobillər böyük həcmdə gəlir.

Müharibə və ümumi ümidsizlik fonunda bir çox insan özünü yaxşı sükanlı və ya ön hissəsində "T" hərfi olan yeni ikinci əl avtomobillə sevindirmək istəyir. Lakin dünyanın qalan hissəsində avtomobil bazarında vəziyyət olduqca mürəkkəbdir, xüsusilə də Donald Trampın "fil mağazadakı fil" kimi ticarət müharibələrini görünməmiş miqyasda qızışdırdığı bir vaxtda.

Köhnə brendlər tədricən bazarı tərk edir, yeni markalar isə meydana gəlir. Ukraynalılar üçün "Tesla” hələ də "yeni" marka sayılsa da, "köhnə dünya"da vəziyyət fərqlidir. Çin avtomobilləri yeni, ucuz və perspektivli hesab edilir, onların ABŞ və Aİ bazarlarına axını isə məhdudlaşdırılmağa çalışılır. "Tesla” isə artıq "Volkswagen”, "Mercedes-Benz” və BMW ilə yanaşı "köhnə" markalar sırasına daxil olub və indi özü də Çin avtomobil istehsalçılarının təzyiqinə məruz qalır.

Üstəlik, İlon Mask Almaniyada öz biznes maraqlarını irəli sürmək qərarına gəldi. Lakin o, bunu kifayət qədər radikal şəkildə etdi – ölkədə hakimiyyəti özünə daha loyal qüvvələrlə əvəzləmək istədi və bunun üçün Rusiya tərəfdarı, ən "toksik" sağ radikal partiya olan "Almaniya üçün Alternativ"i (AfD) dəstəklədi. Məhz bundan sonra Almaniyada və Avropada "Tesla”nın boykot edilməsi ilə bağlı müzakirələr başladı.

Bəs niyə "Tesla”nın satışları hətta Avstraliyada – dünyanın o biri ucunda da azalır? Bütün bunlar həqiqətən də Maskın siyasi mövqeyi ilə bağlıdırmı?

Məsələ Maskda deyil

Ukrayna Elektrik Avtomobil Bazarının İştirakçıları Assosiasiyası (EV-UA) sədr müavini Vadim İqnatov hesab edir ki, "Tesla” ilə bağlı vəziyyət daha mürəkkəbdir və hər şeyi Maskın açıqlamalarına bağlamaq düzgün olmazdı.

"Birincisi, Mask hələ "Tesla” demək deyil. O, şirkətin cəmi 20%-dən az hissəsinə sahibdir. İkincisi, 2024-cü ildə "Tesla” Model Y satışlarının 17% azalmasına baxmayaraq, Avropanın ən populyar elektromobili olaraq qalırdı. Hətta bütün avtomobillər arasında dördüncü yerdə idi", – deyə ekspert vurğulayıb.

O, satışların azalmasının əsas səbəblərini belə izah edir:

- 2023-cü illə müqayisədə "Tesla”nın qiymət endirimlərinin təsirinin azalması

- Çin istehsalçılarının bazarda artan rəqabəti

"Ötən il Model Y Niderland, İsveç, İsveçrə, Danimarka və Norveçdə ən çox satılan avtomobil idi", – İqnatov əlavə edib.

Bu səbəbdən ekspert hazırda genişmiqyaslı boykotdan danışmağın doğru olmadığını düşünür.

"Eyni söz-söhbətlər "Tesla”nın Berlindəki zavodunun tikintisi zamanı da yayılmışdı. Çünki "Tesla” köhnə avtoistehsalçılar üçün ciddi təhlükədir. İndi isə çinlilər də əlavə olunub. Üstəlik, Mask bəzi uğursuz bəyanatlar verdi", – deyə o qeyd edib.

"Boykot" həqiqətən varmı?

"Tesla”nın Avropadakı satışları ilə məşğul olan və Almaniyada işləyən Artem Vasilenko da "boykot" barədə sosial şəbəkələrdə bəzi məlumatlara rast gəldiyini, lakin bunu daha çox "sifarişli məqalələr" kimi gördüyünü deyir.

Bununla belə, o, satışların azalmasını təsdiqləyir.

"Tesla” Model Y-nin satışları 40-50% azalıb. Lakin bu azalmaya Maskın bəyanatları ilə yanaşı, digər amillər də təsir edib. Almaniyada yeni "Tesla” modelləri üçün subsidiyalar ləğv edilib və aylıq lizinq ödənişləri 475 avrodan 1000 avroya yüksəlib. Bu, satışlara Maskın bəyanatlarından daha çox təsir edir", – Vasilenko bildirib.

O, həmçinin qeyd edib ki, "Tesla” yeni modellərin satışına hazırlaşdığı üçün keçid dövründə satışlarda müvəqqəti enişlər müşahidə olunur.

"İnsanlar əvvəlki Model Y satışlarından əvvəl olduğu kimi gözləyir və ilkin problemlər aradan qaldırıldıqdan sonra yeni modeli almağa üstünlük verirlər", – deyə ekspert əlavə edib.

Bununla yanaşı, "Tesla” hələ də Avropada biznes üçün sərfəli seçim olaraq qalır.

"Burada çoxları "Tesla”nı yükdaşıma üçün qoşqu ilə birlikdə istifadə edir. Çünki elektromobillərə tətbiq edilən güzəştlər onları kiçik bizneslər üçün daha sərfəli edir", – deyə Vasilenko yekunlaşdırıb.

Beləliklə, "Tesla” satışlarının azalmasının əsas səbəbləri bunlardır:

1. Çin istehsalçılarının artan rəqabəti

2. Yeni modellərin satışa çıxarılmasına hazırlıq

3. Aİ-də elektromobillərə subsidiyaların ləğvi

4. Maskın bəyanatlarının yaratdığı müvəqqəti mənfi rəy

Lakin mütəxəssislərin fikrincə, "Tesla” bu böhrandan güclənərək çıxacaq.

Alpər