Aprelin 3-də qlobal bazarlarda səhmlər ucuzlaşdı, investorlar isə diqqətlərini istiqrazlara, qızıla və yapon yeninə yönəltdilər. Onlar ABŞ prezidenti Donald Trampın yeni tariflərinin ticarət müharibəsini daha da qızışdıracağından və dünya iqtisadiyyatını tənəzzülə sürükləyəcəyindən ehtiyat edirlər.

Qaynarinfo Reuters-ə istinadla xəbər verir ki, Trampın yeni tarifləri tətbiq etməsi nəticəsində dolların məzənnəsi altı ayın minimumuna düşüb, ABŞ dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi isə azalıb.

Bu tariflər idxal vergilərini son yüz ilin ən yüksək səviyyəsinə çatdırıb.

Nasdaq indeksinin fyuçersləri 3,2% aşağı düşüb, Avropa birjalarının fyuçersləri isə təxminən 2% dəyər itirib. Tokioda Nikkei indeksi 3% azalaraq səkkiz ayın minimumuna enib və Asiya bazarlarında böyük itkilərə səbəb olub.

Apple-ın bazar kapitallaşması 240 milyard dollardan çox azalıb, səhmləri isə birjadankənar ticarətdə 7% ucuzlaşıb. Nvidia-nın bazar dəyəri 5,6% və ya 153 milyard dollar azalıb.

ABŞ-ın 10 illik dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi 15 baza bəndindən çox azalaraq 4,04%-ə düşüb. İnvestorlar Trampın yeni tariflərinin inflyasiyanı artırmasına baxmayaraq, faiz dərəcələrinin azaldılması ehtimalını yüksəldiblər.

"Tariflər ABŞ iqtisadiyyatına, qiymətlərə və təchizat zəncirinə təsir edəcək, – deyə J.P. Morgan Asset Management-in Asiya-Sakit Okean regionu üzrə baş strateqi Tay Hui bildirib. - Bundan əlavə, biznes və istehlakçılar arasında qeyri-müəyyənlik yaranacaq ki, bu da iqtisadi artım üçün ciddi problem ola bilər".

Fitch Ratings-in məlumatına görə, Trampın hakimiyyəti dövründə ABŞ-da idxal vergilərinin effektiv dərəcəsi 2024-cü ildəki 2,5%-dən 22%-ə yüksəlib. Bu, təxminən 1910-cu ildən bəri müşahidə olunan ən yüksək səviyyədir.

Çinin və Avropanın cavab tədbirləri gözlənildiyi üçün investorlar "sabit limanlara" yönəliblər.

Neftin qiyməti 2%-dən çox enib və Brent markalı neftin fyuçersləri bir barel üçün 73,28 dollara düşüb. Avro 0,6% bahalaşaraq 1,0912 dollara çatıb.

Qızılın bir unsiyasının qiyməti 3160 dolları keçərək tarixi rekorda imza atıb. Yapon yeni isə dollara nisbətdə 1%-dən çox bahalaşaraq 147,29 səviyyəsinə yüksəlib. Bu, investorların dollardan kənar daha etibarlı aktivlərə yönəldiyini göstərir.

Çin hələlik milli valyutasını sabit saxlamağa çalışır. Tariflərə baxmayaraq, yuanın məzənnəsi cəmi 0,4% ucuzlaşıb. Pekinin iqtisadiyyata müdaxilə edəcəyi ehtimalı Honq Konq birjasında itkiləri 1,5%-lə, Şanxayda isə 0,5%-lə məhdudlaşdırıb.

Trampın ticarət müharibəsi – son yeniliklər

Donald Tramp 10%-lik baza tariflərinin tətbiqini elan edib, bəzi ticarət tərəfdaşlarına isə daha yüksək tariflər müəyyənləşdirib. Çin 34%, Yaponiya 24%, Vyetnam 46%, Cənubi Koreya 25%, Avropa İttifaqı isə 20%-lik idxal vergisinə məruz qalıb.

Bundan əlavə, Tramp ölkədə fövqəladə vəziyyət elan edərək, suverenliyin qorunmasını və milli-iqtisadi təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsini əsas gətirib.

Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Lyayen ABŞ-ın sərt tariflərinə qarşı Avropanın adekvat cavab verməyə hazır olduğunu bəyan edib.

Alpər