Çində bu yaxınlarda keçirilən hərbi parad indiyə qədərki ən aydın siqnallardan birini verdi: ölkə yeni nəsil hipersəs gəmi əleyhinə raketlərin, xüsusən də sualtı qayıqlardan buraxıla bilən raketlərin yaradılması üzərində fəal şəkildə irəliləyir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu "Interesting Engineering" yazıb.

Bu, Pekinin Sakit okeanın qərb hissəsində uzaqmənzilli zərbələr endirmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirir. Sentyabrda Qələbə Günü münasibətilə keçirilən paradda YJ seriyasından dörd yeni raket - YJ-15, YJ-17, YJ-19 və YJ-20 nümayiş olunub. Dövlət mediasının məlumatına görə, bu sistemlər gəmilərdən, təyyarələrdən və sualtı qayıqlardan işə salına bilər. Onlardan üçü - YJ-17, YJ-19 və YJ-20 hipersəs sinfinə aiddir və yüksək sürətlə mürəkkəb manevrlər edə bilir ki, bu da gəmi HHM sistemləri üçün ciddi çətinlik yaradır.

Məqalədə bildirilir: "Çinli hərbi müşahidəçilər qeyd edir ki, raketlər hipersəs uçuşu üçün müxtəlif yanaşmaları təmsil edir. Xüsusilə, YJ-17 və YJ-19 "wave-rider” (dalğa üzərində sürüşmə) prinsipi ilə hazırlanıb - aparat səsdən sürətli uçuş zamanı öz zərbə dalğası üzərində sürüşərək qaldırıcı qüvvə yaradır. YJ-20 isə iki konuslu gövdəyə malikdir və bu forma hava axınını formalaşdıraraq atmosferdə idarə olunan planerləmə uçuşu etməyə imkan verir".

Ekspertlərin fikirləri

"China Media Group" üçün şərh yazan mütəxəssislər vurğulayırlar ki, YJ-17 planer qurğusu kimi fəaliyyət göstərir, buraxılış vasitəsi ilə ilkin sürətlənməni alır və sonra Çin DF-17-yə bənzər mürəkkəb trayektoriya boyunca havada manevr edir.

YJ-19 isə hava girişinə malikdir və bu, onun hava-reaktiv mühərrikdən istifadə etdiyini göstərir. Bu yanaşma raketin kütləsini azaldır və hipersəs sürətində daha uzun uçuş imkanı yaradır.

Qeyd edilir ki, YJ-20, təqdim edilən sistemlər arasında ən böyüyü olaraq, iri gəmilərə demək olar şaquli bucaq altında hücum edə bilir və uçuşun son mərhələsində trayektoriyasını düzəldə bilir.

Raketlərin buraxılması

Analitiklər hesab edir ki, müxtəlif aerodinamik həllərin nümayiş etdirilməsi Çin texnologiyanı bir neçə istiqamətdə paralel inkişaf etdirmək niyyətində olduğunu göstərir.

Ekspertlərin qiymətləndirməsinə əsasən, təqdim olunan hər bir konfiqurasiya potensial olaraq sualtı qayıqlardan buraxıla bilər. Çin bunu rəsmi təsdiqləməsə də, mövcud nüvə çoxməqsədli sualtı qayıqları artıq qanadlı raketlərdən istifadə edə bilir və yeni YJ modelləri mövcud buraxılış sistemləri ilə uyğun görünür.

Hipersəs silahları Mach 5 və daha yüksək sürətlə hərəkət edir, lakin əsas fərq manevr qabiliyyətindədir.

YJ-17 kimi planer bloklar raket sürətləndiricisi ilə start götürür və daha sonra idarə olunan planerləmə uçuşu həyata keçirir. YJ-19 kimi hava-reaktiv mühərrikli raketlər isə uzun məsafədə gücünü itirmədən uçuşunu davam etdirə bilir. Hər iki növ müasir HHM sistemlərinin imkanlarının son həddə çatdığı məsafələrdə hərəkət edən dəniz hədəflərinin vurulması üçün nəzərdə tutulub.

Dövlət mediasının məlumatına görə, yeni raketlər Type 052D və Type 055 esmineslərinə, eləcə də H‑6 bombardmançılarına inteqrasiya oluna bilər. Sualtı komponentin əlavə edilməsi isə yeni əməliyyat çevikliyi yaradır — zərbələr okeanın əlçatmaz və gizli bölgələrindən mümkün olur.

ABŞ və müttəfiqləri narahatdır

ABŞ və onun müttəfiqləri Çinin hipersəs proqramlarının bu qədər sürətlə inkişaf etməsindən getdikcə daha çox narahat olur. Belə raketlər trayektoriyanı gözlənilmədən dəyişə bilir və bu, döyüş şəraitində qərar qəbuletməni ciddi şəkildə çətinləşdirir. Çin isə iddia edir ki, bu texnologiyalar yalnız müdafiə və qarşısının alınması məqsədi daşıyır.

YJ-15, YJ-17, YJ-19 və YJ-20 sistemləri ilə bağlı ətraflı məlumat hələ təsdiqlənməsə də, onların eyni vaxtda paradda görünməsi Pekinin daha geniş və yüksək texnologiyalı əleyhqayıq arsenalı yerləşdirmək niyyətindən xəbər verir — o cümlədən Çindən uzaq sularda patrul edən sualtı qayıqlardan buraxıla bilən raketlər.

Aydın