Azərbaycan iqtisadiyyatı son illərdə pandemiya sonrası bərpa prosesi, qlobal enerji bazarındakı dəyişikliklər və daxili iqtisadi islahatların təsiri altında inkişaf etməkdədir.

Pandemiyadan sonra dünya iqtisadiyyatında baş verən struktur dəyişiklikləri, inflyasiya və enerji bazarındakı qeyri-sabitlik Azərbaycan iqtisadiyyatına da təsirsiz keçmədi. Bir çox dünya iqtisadiyyatında olduğu kimi, Azərbaycan da bu təsirlərdən qurtulmaq üçün bərpa dövründən keçdi. Bu bərpa prosesində xüsusi ilə hökumət üçün prioritet məsələ qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsidir. Ölkədə neft sektorundan asılılığı azaltmaq üçün dövlət tərəfindən bir çox layihələr həyata keçirilib. Kənd təsərrüfatı, sənaye, informasiya texnologiyaları və xidmət sahələrində islahatlar, həmçinin xarici investisiyaların cəlbi istiqamətində atılan addımlar Azərbaycan iqtisadiyyatını şaxələndirmək məqsədi daşıyır.

Qeyd edək ki, iqtisadiyyatın əsasını təşkil edən enerji sektoru, xüsusilə neft və qaz ixracı, qlobal bazarda qiymət dəyişikliklərindən çox asılıdır. 2025-ci ildə neftin qiymətindəki dəyişikliklər Azərbaycan iqtisadiyyatına da təsirsiz ötüşmür.

Bütün bu proseslərin fonunda Azərbaycanda cari ildə iqtisadi artım tempi necədir?

Pandemiyadan sonra bərpa prosesi və neft qiymətlərinin dəyişməsi iqtisadiyyata necə təsir göstərib?

Mövzu ilə bağlı Qaynarinfo-ya danışan iqtisadçı Eldəniz Əmirovun sözlərinə görə, istənilən ölkədə hazırkı iqtisadi durumu artıq pandemiya ilə ciddi əlaqələndirmək doğru olmaz:

"Çünki bu proses artıq keçib, hazırda iqtisadiyyatlarda və ya iqtisadiyyatın hansısa sahəsində bərpa prosesi tam olmayıbsa, bu artıq pandemiyanı deyil, həmin iqtisadi sahənin problemi ilə bağlıdır. Çünki reallıq onu göstərir ki, əksər böyük ölkələrdə və iqtisadi sahələrdə bərpa problemi tamamlanıb”.

Cari ildə Azərbaycan iqtisadiyyatının artım tempi haqqında da danışan ekspert bildirib ki, 2025-ci il yeni daxil olub, yalnız son iki ayın statistik göstəriciləri məlumdur:

"Doğrudur, bu göstəricilər qənaətbəxş səviyyədə olmasa da, onları 2025-ci ilin ümumi göstəriciləri kimi qəbul etmək və bu minimal artım dinamikasının davamlı olacağını söyləmək doğru olmazdı. Çünki ölkədə ümumi daxili məhsulu formalaşdıran faktorlar daha genişdir. Ona görə də ilk iki ayda bununla bağlı nəsə demək doğru olmaz. Hesab edirəm ki, qarşıdakı dönəmdə ÜDM-lə bağlı beynəlxalq maliyyə qurumlarının və Azərbaycan hökumətinin ÜDM artım dinamikası ilə bağlı verdiyi proqnozlar təxminən 0.3-0.4 faizlik nisbi xəta ilə özünü doğruldacaq. Təbii olaraq neftin qiyməti ÜDM dinamikasına öz təsirini göstərir. Bu təsirlərin birbaşa və multiplikativ təsirləri də mövcuddur. Çünki büdcə gəlirləri, məşğulluq, neftdən gələn gəlirlərin multiplikativ effektlərlə Azərbaycan iqtisadiyyatının digər sahələrinə təsirləri, digər makroiqtisadi sabitlikdə oynadığı rol və s. kimi məsələlər neft qiymətinin ölkə iqtisadiyyatına nə qədər təsirinin olduğunu göstərir”.

Günay İlqarqızı

Material Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.