İnsan beyninin təkamül inkişafında və böyüməsində əsas rol oynayan de novo genləri şiş toxumalarında aktivləşərək xərçəngin inkişafına töhfə verə bilir.
Qaynarinfo xəbər verir ki, Çin Elmlər Akademiyasının alimləri belə qənaətə gəliblər. Araşdırmanın nəticələri "Cell Genomics" jurnalında dərc olunub.
Alimlərin fikrincə, de novo genləri əksər hallardan fərqli olaraq, mövcud olanların təkrarlanması nəticəsində yaranan "sıfırdan" meydana çıxıb. Onlar adətən inkişafın erkən mərhələlərində yalnız beyində və xayalarda aktiv olurlar. Əvvəlki araşdırmalara görə, onlar insanlarda böyük beyin və mürəkkəb idrak qabiliyyətlərinin inkişafını təmin ediblər.
22 növün beş mindən çox şiş toxuması nümunəsinin təhlili də bu genlərin demək olar ki, yarısının xərçəng toxumalarında anormal şəkildə aktivləşdiyini göstərdi. CRISPR-Cas9 sistemi ilə aparılan əlavə tədqiqatlar təsdiqlədi ki, bu genlərin 57%-i bədxassəli hüceyrələrin yayılmasını birbaşa sürətləndirir. Bundan əlavə, onların aktivləşdirilməsi xəstələr üçün əlverişsiz proqnozla əlaqələndirilir.
Alimlər ELFN1-AS1 və TYMSOS genlərinə xüsusi diqqət yetiriblər. Normalda, onlar bir yetkinin bədənində "səssiz" olurlar, lakin şişlərdə aktivləşirlər, bu da onları terapiya üçün əlverişli hədəf halına gətirir.
Pekin Universiteti ilə əməkdaşlıqda tədqiqatçılar immun sisteminə bu genlər tərəfindən sintez edilən zülalları tanımaq üçün "öyrənən” mRNT vaksinləri yaradıblar. Humanitarlaşdırılmış siçanlar üzərində aparılan təcrübələrdə bu cür peyvəndlər xüsusilə immunoterapiya ilə birlikdə açıq-aşkar antitümör reaksiyasına səbəb oldu və laboratoriyada olan xəstələrin immun hüceyrələri də spesifik reaksiya göstərib.
Müəlliflərin fikrincə, təkamül yolu ilə gənc genlər uzun müddət onkoloqların nöqteyi-nəzərindən kənarda qalıb, çünki onlar laboratoriya heyvanlarında yoxdur və çox vaxt səhvən kodlaşdırılmayan hesab olunurlar. İndi alimlərin fikrincə, onları perspektivli terapevtik hədəf hesab etmək olar.
Aydın
Şərhlər