Pulsuz VPN tətbiqlərinin istifadəçi məlumatlarını necə emal etdiyinə dair genişmiqyaslı araşdırma Çin bağlantılı tətbiqlərlə bağlı narahatlıqları yenidən gündəmə gətirib. Bildirilir ki, ümumilikdə 70 milyondan çox dəfə endirilmiş 20 VPN tətbiqi araşdırılıb.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, "Tech Transparency Project" (TTP) tərəfindən aparılan araşdırma göstərib ki, "Apple"ın ABŞ-dakı rəsmi tətbiq mağazasında ən populyar 100 pulsuz VPN tətbiqindən bəziləri istifadəçilərin xəbəri olmadan məlumatları Çinə ötürür. Bu pulsuz VPN xidmətlərindən ən az beşinin 2020-ci ildə Çin ordusu ilə əlaqəsi olduğu iddia edilən Şanxay mənşəli "Qihoo 360" şirkəti ilə əlaqəli olduğu bildirilir.

Bundan əlavə, araşdırmaya görə, ümumilikdə 20 pulsuz VPN tətbiqinin Çinə məxsus olduğu, lakin bu mülkiyyətin rəsmi şəkildə açıqlanmadığı qeyd olunur. Bu tətbiqlərin 70 milyondan çox dəfə endirildiyi və dünya miqyasında geniş istifadə olunduğu nəzərə alınaraq, bu vəziyyətdən təsirlənənlərin sayının daha çox ola biləcəyi ehtimal edilir.

VPN xidmətləri və təhlükəsizlik riski

VPN xidmətləri internet trafikini şifrələməklə və IP ünvanını gizlətməklə istifadəçilərin onlayn anonimliyini artırmağı hədəfləyir. Lakin niyyəti sual doğuran tətbiqlər bu üstünlüklərin əksinə olaraq istifadəçi məxfiliyini risk altına ata bilər.

VPN təminatçıları internet trafikini öz serverləri üzərindən yönləndirdiyindən bu məlumatlara çıxış imkanına malikdir. TTP mütəxəssisləri bildirirlər ki, Çində istifadəçi məlumatlarının hökumətlə paylaşılmasını məcbur edən sərt qanunvericilik bu cür tətbiqlər üçün təhlükəsizlik risklərini daha da artırır.

Pulsuz VPN-lərin gizli mülkiyyət məlumatları

Araşdırma göstərir ki, Çin bağlantılı 20 pulsuz VPN xidmətinin heç biri real mülkiyyət məlumatlarını açıq şəkildə təqdim etmir. Bu da istifadəçilərin bu xidmətlərin arxasında duran şirkətlər haqqında məlumat əldə etməsini demək olar ki, mümkünsüz edir.

TTP komandası, bu şirkətlərin mənbələrini müəyyənləşdirmək üçün bir neçə korporativ sənədi birləşdirmək məcburiyyətində qaldıqlarını bildirir.

"Qihoo 360" şirkəti ilə əlaqəli olduğu iddia edilən VPN xidmətləri arasında "Turbo VPN", "VPN Proxy Master", "Thunder VPN", "Snap VPN" və "Signal Secure VPN" yer alır. "Qihoo 360" şirkəti Çin ordusu ilə əlaqələri səbəbilə 2020-ci ildə ABŞ tərəfindən milli təhlükəsizlik səbəbi ilə sanksiyalara məruz qalmışdı. Bu səbəbdən adıçəkilən tətbiqlər ciddi narahatlıq doğurur.

"Apple" və "Google tənqid olunur

Araşdırma, "Apple"ın istifadəçilərə təqdim etdiyi VPN tətbiqlərinin real mülkiyyəti və toplanan məlumatlarla nə etdikləri barədə kifayət qədər şəffaflıq təqdim etmədiyini irəli sürür. Lakin "Apple" bildirir ki, VPN tətbiqləri hazırlayanlara qarşı sərt qaydalar tətbiq edir və məlumatların satılması, üçüncü tərəflərlə paylaşılması və ya başqa şəkildə istifadə edilməsini qadağan edir. Belə hallar aşkarlandıqda, həmin tətbiqlər "App Store"dan silinir.

"Financial Times"ın məlumatına görə, "Thunder VPN" və "Snap VPN" tətbiqləri ötən həftə "Apple" mağazasından çıxarılıb. Lakin bu tətbiqlər hələ də "Google Play Store" kimi digər rəqəmsal platformalarda əlçatandır.

Şübhəli VPN tətbiqlərinin siyahısı

TTP tərəfindən Çin mülkiyyətində olduğu qeyd edilən şübhəli VPN tətbiqləri aşağıdakılardır:

Turbo VPN

VPN Proxy Master

Thunder VPN

Snap VPN

Signal Secure VPN

X-VPN

VPNIFY

VPN Bucks

LinkworldVPN

WireVPN – Fast VPN and Proxy