Qaynarinfo "Newsweek”ə istinadla xəbər verir ki, Nyu-York ştatının Roçester Universitetinin tədqiqatçıları müəyyən ediblər ki, stress hormonu olan kortizol səviyyəsi daha yüksək olan anaların uşaqları ilk dişlərini daha tez, bəzən həmyaşıdlarından bir neçə ay əvvəl çıxarırlar.

"Frontiers in Oral Health" jurnalında dərc olunan araşdırma göstərib ki, ana stressi körpələrdə bioloji yaşlanmanı sürətləndirə bilər.

Roçester Universitetinin Tibb Bacılığı Məktəbinin dosenti, Dr. Ying Menq bildirib ki, ana bətnində, xüsusilə də hamiləliyin son mərhələlərində stresslə bağlı hormonların, xüsusən kortizolun yüksək olması, körpələrdə süd dişlərinin daha erkən çıxması ilə əlaqəlidir.

Tədqiqat qrupu ABŞ-da sosial cəhətdən çətin vəziyyətdə olan 142 qadını izləyib və hamiləliyin son mərhələlərində onların tüpürcək nümunələrini toplayaraq kortizol və digər hormonların səviyyəsini ölçüb.

Sonra uşaqların dişləri 24 aya qədər müxtəlif intervallarda diş həkimləri tərəfindən qiymətləndirilib.

Altı ay ərzində, ən yüksək kortizol səviyyəsinə malik anaların körpələrinin, kortizol səviyyəsi ən aşağı olan anaların körpələri ilə müqayisədə orta hesabla dörd dişi artıq çıxmış olub.

Tədqiqatçılar düşünürlər ki, kortizol dölün inkişafına, xüsusilə sümük və diş yaranmasını formalaşdıran böyüməyə və mineral mübadiləsinə təsir göstərə bilər.

Araşdırma estradiol, progesteron və testosteron kimi digər hormonlarla da dişlərin daha tez çıxması arasında zəif əlaqə tapsa da, ən aydın təsirin kortizola məxsus olduğu müəyyən edilib.

Bu nəticə doğuşdan əvvəlki stressin uşağın inkişaf sürətini ölçülə bilən şəkildə dəyişdirə biləcəyini göstərən artan sübutlara əlavə olunur.

"Hamiləliyin son dövrlərində yüksək kortizol səviyyəsi dölün böyüməsini və mineral mübadiləsini dəyişdirə bilər. Buna kalsium və D vitamini kimi sümük və dişlərin mineralizasiyası üçün vacib olan maddələrin tənzimlənməsi də daxildir,” — deyə Menq bildirib.

O əlavə edib ki, kortizol həmçinin sümük toxumasını formalaşdıran osteoblast və onu yeniləyən osteoklast hüceyrələrinin fəaliyyətinə təsir edir.

Adətən körpələrdə dişlərin çıxması 6 aylıqda başlayır və 3 yaşına qədər 20 süd dişinin hamısı tam olur. Lakin tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu proses genetik, qidalanma və indi görünür ki, doğuşdan əvvəlki stress kimi amillərdən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır.

Menqin sözlərinə görə, gələcək araşdırmalarda ən çox hansı bioloji mexanizmlərin təsirləndiyi və erkən diş çıxmasının ümumi inkişafın sürətlənməsinin göstəricisi olub-olmadığı araşdırılacaq.

"Hələ cavab tapmalı olduğumuz əsas suallar var. Məsələn, hansı ana hormonları və ya inkişaf yolları diş çıxma vaxtının dəyişməsinə səbəb olur və bu sürətlənmənin uşağın ümumi sağlamlığı haqqında nə deməsi mümkündür?" — o bildirib.

Günay