Corc Meyson Universitetinin və digər elmi qurumların amerikalı alimləri Nepalın yüksək dağlıq ərazilərinin əhalisi arasında təkamül yolu ilə seçilmə əlamətləri aşkar ediblər.
Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub.
Komanda Tibetlə sərhəddə yerləşən Yuxarı Mustanq bölgəsindəki kəndlərdə yaşayan 46-86 yaş arası 400-dən çox qadının fizioloji parametrlərini öyrənib. Yaşayış məntəqələri dəniz səviyyəsindən 3500-4100 metr yüksəklikdə yerləşir.
Yüksək dağların sakinləri ağır ekoloji şəraitlə, o cümlədən aşağı atmosfer təzyiqi ilə üzləşirlər ki, bu da orqanizmdə oksigenin miqdarını azaldır. Oksigen çatışmazlığı (hipoksiya) qarışıqlıq və tənəffüs çətinliyindən potensial ölümcül kəskin dağ xəstəliyinə və yüksək hündürlükdə beyin ödeminə qədər bir sıra təhlükəli vəziyyətlərə gətirib çıxarır.
Alimlər yeni araşdırmada dağ kəndlərində yaşayan qadınların neçə uşaq dünyaya gətirdiyini müəyyən ediblər. Onlar həmçinin müxtəlif fizioloji ölçmələr aparıb və yerli sakinlərin DNT-sini analiz ediblər.
Məlum olub ki, ən çox uşaq dünyaya gətirən qadınlarda oksigenin daşınmasından məsul olan qan zülalının tipik səviyyələri hemoglobinə malikdir. Lakin onların hemoglobini daha az uşaq dünyaya gətirən qadınlardan daha çox oksigen daşıya bilir.
Üstəlik, daha çox uşağı olan qadınlarda ağciyərlərə qan axını artıb. Və onların sol mədəcikləri - oksigenli qanı bütün bədənə vuran ürəyin kamerası - az uşağı olan qadınlarınkindən daha genişdir. Daha geniş mədəcik, ürək döyüntüsü başına daha çox oksigenli qanın bir insanın toxumalarına daxil ola bilməsi deməkdir.
Tədqiqatçılar qadınların təxminən 80%-nin qanda hemoglobin konsentrasiyasını aşağı saldığı güman edilən EPAS1 kimi tanınan genin bir versiyasını daşıdığını aşkar ediblər. Bu, intuitiv görünə bilər, çünki aşağı hemoglobin səviyyələri qanınızda çox oksigen daşıya bilməyəcəyiniz deməkdir. Bununla belə, həddindən artıq yüksək hemoglobin səviyyələri qanı qalınlaşdıra bilər, bu da insanları xroniki dağ xəstəliyi kimi tanınan bir vəziyyətin inkişafına həssas edir.
Mütəxəssislər qeyd ediblər ki, EPAS1 variantının bu qədər geniş yayılmış olması genin bu versiyasının nəsildən-nəslə ötürülməsində böyük yük olduğunu göstərir.
Aydın
Şərhlər