Alimlər yaş artdıqca insan beyninin necə dəyişdiyini araşdırıb. Məlum olub ki, kişilərin beyni yaşlandıqca qadınların beyninə nisbətən daha sürətlə kiçilir

Qaynarinfo xəbər verir ki, bununla bağlı araşdırmanı Norveçin Oslo Universitetinin tədqiqatçıları aparır. Maraqlıdır ki, buna baxmayaraq Altsheymer xəstəliyi qadınlarda daha geniş yayılıb.

Proceedings of the National Academy of Sciences jurnalında dərc olunan araşdırmada 17–95 yaş aralığında olan təxminən 5 min sağlam insanın 12 mindən çox beyin görüntüsü təhlil edilib. İştirakçıların hər biri zaman ərzində ən azı iki dəfə MRT müayinəsindən keçib ki, bu da alimlərə beynin yaşla necə dəyişdiyini müşahidə etməyə imkan verib.

Araşdırma qrupunun üzvü Anne Ravndal bildirib ki, tədqiqatın məqsədi Altsheymer xəstəliyinin cinsiyyətə görə fərqlənib-fərqlənmədiyini anlamaq olub. Onun sözlərinə görə, qadınlarda Altsheymerə daha tez-tez rast gəlinməsi alimləri kişi və qadın beyinlərinin yaşlanma prosesində fərqlənib-fərqlənmədiyini araşdırmağa sövq edib.

Kişilərdə daha çox sahədə beyin kiçilməsi

Araşdırma nəticələrinə əsasən, kişilərin beynində daha çox sahədə və daha sürətli kiçilmə müşahidə olunub. Xüsusilə yaddaş, emosiyalar və hissi məlumatların emalı ilə bağlı bölgələr, o cümlədən hipokampus və parahipokampal sahələr kişilərdə daha çox təsirlənib.

Qadınların beyinləri isə ümumilikdə daha çox bölgədə həcmini qoruyub. Bununla belə, qadınlarda beynin içində mayenin toplandığı boşluqlarda — ventrikullarda yüngül genişlənmə qeydə alınıb.

Altsheymer fərqi başqa səbəblərlə bağlıdır

Anne Ravndal qeyd edib ki, nəticələr kişilərdə struktur baxımından daha çox beyin kiçilməsi olduğunu göstərsə də, bu fakt Altsheymer xəstəliyinin qadınlarda daha çox rast gəlinməsini izah etmir. Alimlər qadınların xəstəliyə təxminən iki dəfə çox tutulmasının ömür uzunluğu, hormonal dəyişikliklər, bioloji amillər və diaqnostik fərqlər kimi digər səbəblərlə bağlı ola biləcəyini bildirirlər.

Mütəxəssislərin fikrincə, qadınların daha uzun ömür sürməsi Altsheymer riskini artırır. Bundan əlavə, menopoz dövründə estrogen səviyyəsinin dəyişməsi də beyin hüceyrələrinin yaşlanma prosesinə təsir göstərə bilər. Bəzi alimlər isə qadınların yaddaş problemləri zamanı həkimə müraciət etmə ehtimallarının daha yüksək olması səbəbindən xəstəliyin onlarda daha tez-tez aşkarlandığını vurğulayır.

Araşdırma yalnız sağlam şəxsləri əhatə edib

Bildirilib ki, tədqiqat yalnız sağlam iştirakçılar üzərində aparılıb və demensiya əlamətləri olan şəxslər araşdırmaya daxil edilməyib. İştirakçıların əksəriyyəti ali təhsilli olub və müxtəlif elmi mərkəzlərdən seçilib.

Sonda Ravndal qeyd edib ki, bu araşdırma fərdi sağlamlıq tövsiyələri vermək məqsədi daşımır və əsas hədəf beynin normal yaşlanması ilə Altsheymer arasındakı fərqləri daha dərindən anlamaqdır. Alimlərin fikrincə, növbəti tədqiqatlar bu fərqin arxasında duran mexanizmləri aydınlaşdırmalıdır.

Günay