Ukraynanın Rusiyaya qarşı mübarizəsində onu dəstəkləyən Avropa müttəfiqləri bildirirlər ki, onların məqsədi demokratik ölkəni qorumaq, beynəlxalq hüquqa əməl olunmasını təmin etmək və Rusiya təcavüzünün qarşısını almaqdır.

Qaynarifo "The Wall Street Journal”a istinadla yazır ki, onların başqa bir motivasiyası da var və bu, öz maraqlarından qaynaqlanır: Avropa hesab edir ki, Moskvaya sərfəli olan bir razılaşma bütün qitəni əhatə edə biləcək daha genişmiqyaslı müharibəni təhrik edə bilər.

Rusiya elə bir mövqedədir ki, sülh danışıqlarından xeyli genişlənmiş istehsal imkanları ilə çıxa, sərhədləri güc yolu ilə yenidən cızmağın mümkünlüyünə əmin ola və NATO-nu zəif bir təşkilat kimi görə bilər.

"Avropa üçün də, Ukrayna üçün də Kiyevi zəif və müdafiəsiz qoyan pis sülh razılaşması hazırkı mərhələdə ümumiyyətlə razılaşmanın olmamasından daha pisdir”, – deyə WSJ yazır.

Tramp administrasiyası ABŞ və Avropanın Moskva ilə yaxınlaşmasını və "Rusiya ilə münasibətlərdə strateji sabitliyin” əldə olunmasını istəyir. Ağ Ev bildirir ki, bu, daha genişmiqyaslı müharibə riskini azaldacaq. Tramp administrasiyasının nümayəndələri Rusiyayla potensial biznes imkanlarını da görürlər.

Lakin Avropa və Ukrayna tam əks mövqedədir. Onlar Rusiyanı uzunmüddətli təhlükə kimi qiymətləndirir və hesab edirlər ki, istənilən etimad qazanılmalı və yoxlanılmalıdır; buna qədər isə Moskva cilovlanmalıdır.

Belə ki, bu yaxınlarda 500 avropalı təhlükəsizlik mütəxəssisi arasında keçirilən sorğu "Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsində Moskvaya sərfəli atəşkəsi” gələn il Avropa İttifaqı üçün iki əsas riskdən biri kimi göstərib. Digər risk isə hibrid müharibə və ya "boz zona” müharibəsidir ki, bir çox rəsmilərin fikrincə, Rusiya artıq Avropaya qarşı belə müharibə aparır.

"AB-nin təhlükəsizliyi Moskvaya ərazi qazanclarını rəsmiləşdirən, təcavüzü mükafatlandıran və Ukraynanın suveren, demokratik dövlət kimi uzunmüddətli yaşamaq qabiliyyətini zəiflədən sülh razılaşması ilə birbaşa təhdid altındadır, – sorğunun xülasəsində deyilir. – Belə bir Rusiya sülhü həm də AB-nin öz təhlükəsizlik mühitini formalaşdıra və Rusiyadan gələn gələcək təhdidlərin qarşısını ala bilmədiyi mesajını verəcək”.

Sülh razılaşmasında əsas sual

Berlində iki gün davam edən danışıqlardan sonra Ukrayna və Avropanın narahatlıqlarını azalda biləcək sülh razılaşmasının konturları tədricən formalaşmağa başlayır.

ABŞ Avropanın Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanətləri verməsi məsələsində daha qəti mövqe nümayiş etdirib, Tramp isə Vaşinqtonun roluna ABŞ Senatında dəstək axtaracağına söz verib. Lakin ABŞ-ın sülh təklifinə Ukraynanın daxil edilməsində ən böyük maneə – əraziyə nəzarət məsələsi – hələ də həll olunmayıb.

"Avropa liderləri bu yaxınlarda Ukrayna ilə birlikdə Ağ Evin Kiyevi Donbasda hələ də nəzarət etdiyi, yaxşı möhkəmləndirilmiş ərazidən qoşunlarını çıxarmağa çağırışını rədd etdilər. Onlar qorxurlar ki, bu ərazinin güzəştə gedilməsi gələcəkdə Rusiyanın yeni işğalını asanlaşdıra bilər”.

Ən ciddi sınaq

Cümə axşamı AB liderləri Brüsseldə toplaşaraq Rusiyanın dondurulmuş aktivlərindən istifadə etməklə Ukraynaya 105 milyard dollarlıq kreditin maliyyələşdirilib-maliyyələşdirilməməsinə qərar verəcəklər. Bu kredit Kiyevin növbəti iki il üçün büdcəsinin üçdə ikisini və hərbi ehtiyaclarını qarşılamaq üçün nəzərdə tutulur.

Tramp ABŞ tərəfindən Ukraynaya demək olar ki, bütün maliyyə dəstəyini dayandırıb, buna görə də Avropa hakimiyyətinin qərarı həlledici əhəmiyyət daşıyır, – WSJ yazır.

"Əgər müharibə səngiyərsə, bu vəsaitlər müharibədən dağılmış iqtisadiyyatın bərpası və münaqişədən sonrakı problemlərin həlli üçün həlledici olacaq, – Avropa Xarici Əlaqələr Şurasının baş elmi əməkdaşı Yana Kobzova bildirib. – Əgər Putin razılaşmanı rədd edib işğalı davam etdirərsə, bu pullar Ukraynanın özünümüdafiəsini gücləndirməyə kömək edəcək”.

Qeyd edək ki, ABŞ və Avropa sülh razılaşması əldə edildikdən sonra Ukraynanın dəstəklənməsi ilə bağlı iki sənəd layihəsi hazırlayıblar. Plan Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin gücləndirilməsini, yeni işğalın qarşısını almaq üçün ölkə ərazisində Avropa qoşunlarının yerləşdirilməsini və ABŞ kəşfiyyatının daha fəal istifadəsini nəzərdə tutur.

Eyni zamanda, daha əvvəl Rusiyada bildirilib ki, onlar razılaşmaya hazırdırlar, lakin Ukrayna əraziləri məsələsində kompromisə getməyəcəklər. Kreml həmçinin NATO qoşunlarının Ukrayna ərazisində yerləşdirilməsi ilə razılaşmayacağını açıqlayıb.

Alpər