İranın Rusiyaya verməyə hazırlaşdığı raketlərin xüsusiyyətləri nədir? - Ekspert

Qaynarinfo xəbər  verir ki, Ukrayna Milli Qvardiyasının ehtiyatda olan mayoru və Rusiya-Ukrayna müharibəsinin veteranı Aleksey Getman UNİAN-a müsahibəsində belə bir çatdırılmanın nə dərəcədə mümkün olduğunu və Ukrayna üçün hansı risklərin olduğunu söyləyib.

- Xeyr, təbii ki, İran bu baxımdan ABŞ qədər inkişaf edə bilməz. İran raketlərinin tədarükünə gəlincə, çox güman ki, söhbət Fəth-110 və Zolfaghar-dan gedir, onlardan başqa ballistik raketləri xatırlamıram. Ola bilsin ki, başqa rəqəmlər nəzərdə tutulur. Bu raketlər bir və iki mərhələlidir. Onların nə dərəcədə effektiv olduğunu söyləmək çətindir. Hələlik Rusiya və Şimali Koreya raketlərinin effektivliyindən danışmaq olar. İranın raketləri ilə bağlı çoxlu suallar var. Məsələ burasındadır ki, biz İranın bu niyyətlərini bir il yarımdır ki, eşidirik və bir neçə məsələ var ki, onlar hələ də həllini tapmayıb, bəlkə də, ancaq söhbətlər olduğu halda həll olunmayacaq. Birincisi, biz İranı Ukraynaya qarşı müharibədə Rusiya Federasiyasının ən böyük tərəfdaşı hesab edirik, lakin bu, tamamilə doğru deyil. Və əvvəllər raket tədarük etmirdilər, o cümlədən İranla razılığa gələ bilmədiklərinə görə. Çox güman ki, İranın bu tədarük üçün irəli sürdüyü şərtlər Rusiya Federasiyası tərəfindən yerinə yetirilə bilməz. Bundan əlavə, İran həqiqətən də bu raketlərin tədarük ediləcəyi təqdirdə tətbiq olunacaq əlavə beynəlxalq sanksiyalara məruz qalmaq istəmir. Yəni birinci problem faktiki razılaşmanın olmamasıdır.

İkincisi, bu raketləri müəyyən platformalardan - buraxılış qurğularından atmaq lazımdır ki, raketlərdən fərqli olaraq İranda onların sayı çox deyil. Raketləri özləri üçün, əllərində olan buraxılış platformaları üçün "möhürləyiblər”. Lakin onlar bu platformaları ötürmək istəmirlər. Eyni zamanda, ruslar özlərini tez uyğunlaşdıra və ya eyni atıcıları hazırlaya bilməzlər. Bunu onunla müqayisə etmək olar ki, HIMARS atma platformaları olmadan bizə təhvil verilsəydi, heç bir faydası olmazdı. İran əlbəttə ki, buraxılış qurğularını təhvil vermək istəmir, çünki onlarsız qalamaq istəməzlər. Raketlərdən fərqli olaraq, onların bu qurğularla bağlı məhdudiyyətləri var.

Ona görə də praqmatik baxımdan bu sual hələ də havada qalır. Hələlik elə hərəkətlər yoxdur ki, tezliklə görünsünlər. Nəzəri olaraq bu mümkündür, praktiki olaraq hələlik heç bir hərəkət yoxdur.

- Təbii ki, onlar öyrənirlər, çünki bu raketlərin tədarükü planları var, danışıqlar gedir. Ona görə də, təbii ki, Rusiya Federasiyasında bu raketlərdən istifadə edib buraxa biləcək mütəxəssislər olmalıdır. Əksinə, razılaşsaydılar, mütəxəssislər olmasaydı, nə olardı və onlar nə edərdilər? Razı olub-olmamaları hələ də havadadır, amma öyrəndikləri və öyrənməyə davam edəcəkləri göz qabağındadır.

- Bu raketlər ballistik zenit raketlərinə çevrilən S-300 və S-400 kompleksləri ilə təxminən eyni məsafəyə malikdir. Bu qısa diapazondur. Zərbənin dəqiqliyinə cavabdeh olan, peyk rabitəsi vasitəsilə Rusiyanın QLONASS-dan istifadə edən hansısa operator tərəfindən raketi uçuşda və ya xaricdən idarə edən başın nə qədər effektiv olması vacibdir və ya əvvəlcədən müəyyən edilmiş proqrama uyğun olaraq inertial rəhbərlik sisteminə uyğun olaraq uçursa, onda elektron müharibə sistemlərinin buna heç bir təsiri yoxdur. Elektron müharibə xarici siqnalı, xarici nəzarəti kəsə bilər. Raketin içindəki elektronikanı zədələmək üçün güclü elektromaqnit impulsu lazımdır. Ancaq raketin yalnız inertial nəzarəti varsa, yəni daxili olaraq, bu dəqiqliyə təsir edir və ehtimal olunan dairəvi sapma onlarla deyil, yüzlərlə metr ola bilər.

- Vaxta gəlincə, bu, onların nə qədər tez nəql edə bilməsindən asılıdır. Biz onlarda olan bu raketlərin dəqiq sayını bilmirik, amma düşünürəm ki, bu, 300-400 raket ola bilər, biz minlərlə raketdən danışmırıq.

- Düşünürəm ki, istənilən halda çatdırılmalar zamanla uzadılacaq. Onların dərhal çoxlu sayda raket gətirmələri çətindir, çünki bu yükün qarşısını almaq və zərbə qüvvələrimizlə məhv etmək mümkün olacaq. Bu bir neçə çatdırılma olacaq. Müntəzəmliyə gəlincə, bu, onların necə razılaşmasından asılıdır.

- Müəyyən texnologiyalar, Su-34 və Su-35 təyyarələri haqqında söhbətlər gedirdi. Ola bilsin ki, bu təyyarələr köçürüləcək. Hətta rusların səhvən dünyanın ən müasiri hesab etdikləri Su-57-dən də söhbət gedirdi. Tamamilə mümkündür ki, bura nüvə texnologiyaları da daxil olsun. Amma deyəsən, bunlar Rusiya təyyarələri olacaq. Söhbət bizim nəyisə bilməyimizdə deyil, onlar hələ özləri qərar verməyiblər, sadəcə danışıqlar gedir.

- Onlar istənilən halda çətinlik yaradacaq, onlar həqiqətən təhlükəlidirlər, lakin artıq istifadədə olan Rusiya raketlərindən yaxşı deyillər. Bunun öhdəsindən gələ bilməyəcəyimiz bir texnologiya olacağını düşünməməliyik.

- İrana hər hansı hərbi zərbə endiriləcəyini düşünmürəm, baxmayaraq ki, hər şey mümkündür. Amma sanksiyalar yüz faiz olacaq və bu barədə İrana xəbərdarlıq edilib.