Xəbər lenti

Qədim insan əcdadı sürətli qaça bilməyib (ARAŞDIRMA)
Dünya 11:34 31.12.2024

Qədim insan əcdadı sürətli qaça bilməyib (ARAŞDIRMA)

Yeni tədqiqat 3,2 milyon il əvvəl yaşamış, Lusi adı ilə tanınan "Australopithecus afarensis" növünün qaçış qabiliyyətlərinə işıq salıb.

Qaynarinfo "Interesting Engineering" jurnalına istinadən xəbər verir ki, iki ayaq üzərində yeriməsinə baxmayaraq, Lusi müasir insanlarla müqayisədə daha yavaş və səmərəsiz qaça bilib. Bu, insan anatomiyasının təkamül zamanı qaçış üçün necə uyğunlaşdığını vurğulayır.

Alimlər Lusinin skelet strukturu əsasında üçölçülü rəqəmsal model hazırlayıb və müasir meymunların əzələ kütləsi ilə müqayisə ediblər. Bu model onun maksimal sürəti və enerji səmərəliliyi daxil olmaqla, qaçış qabiliyyətlərini qiymətləndirməyə imkan yaradıb. Bu, Lusinin qaçış keyfiyyətlərinin dayaq-hərəkət aparatının modelləşdirilməsi ilə birbaşa qiymətləndirildiyi ilk araşdırmadır.

Tədqiqat göstərib ki, Lusinin maksimal qaçış sürəti saatda təxminən 18 km olub. Müqayisə üçün, müasir insanın orta sprint sürəti saatda 22 km-dir, dünyanın ən sürətli qaçışçılarından biri olan Useyn Bolt isə 43 km/saat sürətə çata bilir. Bundan əlavə, Lusinin qaçışı müasir insanlardan 2,9 dəfə çox enerji tələb edir ki, bu da onun dayanıqlılıq baxımından böyük çatışmazlıqlarını göstərir.

Lusinin fiziki xüsusiyyətləri

Lusinin uzun qolları, qısa ayaqları və güclü yuxarı bədən quruluşu onun qaçış qabiliyyətlərinin məhdud olmasında mühüm rol oynayıb. Alimlər Lusinin ayaq əzələlərini və axillov vətərini əsas amillər kimi qeyd ediblər. Müasir insanların uzun və yay kimi elastik axillov vətəri qaçış zamanı enerjini effektiv şəkildə saxlayıb buraxa bilir, lakin Lusidə bu xüsusiyyət mövcud olmayıb.

Modeldə Lusinin axillov vətəri müasir insanlara bənzər şəkildə tənzimləndikdə onun qaçış qabiliyyəti yaxşılaşıb, lakin kiçik bədən ölçüsü və skelet quruluşu səbəbindən yenə də müasir insanlardan geri qalıb.

Evlərin təkamülü və ikiayaqlı hərəkət

Araşdırmanın nəticələrinə görə, insan bədən quruluşunun əsas xüsusiyyətləri qaçış qabiliyyətlərini yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi olaraq inkişaf edib. İki ayaq üzərində yerimək və qaçmaq insan təkamülünün fərqləndirici xüsusiyyətlərindəndir. Müasir insanlar və 2 milyon il əvvəl yaşamış Homo erectus növü uzun məsafələr qaçmaqda bacarıqlı olsalar da, Lusi kimi erkən hominidlər bu keçid mərhələsindədir.

Lusinin yaşadığı dövrdə iki ayaq üzərində yerimək inkişaf edirdi, lakin qaçış qabiliyyətləri hələ də məhdud idi və uzun məsafələr qaçmağa uyğun deyildi. Bu, onların həyat tərzi və mühitinə uyğun idi, çünki dırmanma və yerimək sağ qalmaq üçün daha vacib sayılırdı.

Duke Universitetindən təkamül antropoloqu Herman Ponzer tədqiqatın nəticələrini müsbət qiymətləndirib. O qeyd edib ki, bu araşdırma Lusinin qaçışdakı məhdudiyyətlərini dəqiq şəkildə əks etdirir və müasir insanların uzun məsafələr qaçmasına imkan verən əzələ uyğunlaşmalarını vurğulayır.

Araşdırma göstərir ki, görünüşcə kiçik anatomik fərqlər, məsələn, axillov vətərinin uzunluğu hərəkətlilik və enerji səmərəliliyinə əhəmiyyətli təsir göstərə bilər.

Aydın

Sorğu

Azərbaycanda "Tik-Tok" şəbəkəsi bağlanmalıdırmı?
--> -->