Rusiya Federasiyasının Ukraynaya genişmiqyaslı işğalının başlanğıcında çinli mütəxəssislər bu müharibənin Çinə və Rusiya Federasiyasının özünə zərər verəcəyindən qorxurdular. Sonda onların proqnozları özünü doğrultdu. Lakin indi Çində hamı elə heaab edir ki, Rusiya və Çin Ukraynadakı müharibədən ancaq qazanıblar.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu "Foreign Affairs" yazıb.

Çin hökuməti lap əvvəldən ictimai ritorikasında Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünə ehtiyatlı, sonra isə getdikcə daha açıq dəstək nümayiş etdirdi. Bununla belə, Çinin ekspert mühitində müharibəyə reaksiya, əksinə, narahat idi.

"Foreign Affairs"in qeyd etdiyi kimi, Çində universitetlərin və beyin mərkəzlərinin böyük əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələşdirilsə də, orada çalışan analitiklər və akademiklər hələ də müəyyən müstəqilliklərini saxlayırlar və onların fikirləri hökumətə müəyyən təsir göstərir. Ukraynada müharibə başlayandan bu analitiklər açıq şəkildə narahatlıqlarını ifadə ediblər ki, Avropa münaqişəsi Çinin Avropa və ABŞ ilə münasibətlərinə xələl gətirə, qlobal iqtisadiyyatı daha da parçalaya, Çinin ən mühüm tərəfdaşı olan Rusiyanın sərvət və gücünü azalda bilər.

Çinin beynəlxalq münasibətlər sahəsində aparıcı alimlərindən biri olan Yan Xuetonq 2022-ci ilin mayında "Müharibənin Çinə mənfi təsiri çox böyük olacaq" deyirdi.

Bəziləri, məsələn, "Bank of China"nın keçmiş vitse-prezidenti Vanq Yunli sanksiyaların Çin iqtisadiyyatının asılı olduğu qloballaşmanı təhdid edəcəyindən narahatdır.

Ukraynada müharibənin başlamasından iki ildən çox vaxt keçir. Çinli analitiklərin demək olar ki, bütün bu narahatlıqları gerçəkləşdi, lakin çinlilər bunu dərk etmək əvəzinə, əksinə, ehtiyatlı nikbinliklə doldular. Onlar məmnundurlar ki, nə Rusiya, nə də Çin iqtisadiyyatının tam çöküşü baş vermədi. Rusiya da silah istehsalını uğurla artırır və tam diplomatik təcriddən qaça bilib. Məsələn, Hindistanın baş nazirinin Moskvaya son səfəri bunu sübut edir. Ukraynaya dəstək məsələsi ilə bağlı ABŞ-ın siyasi mühitinin parçalanması çinliləri də çox ruhlandırıb.

"Lakin bu gün Çində aparılan ekspert müzakirəsi müharibənin mənfi nəticələrini tamamilə gözardı edir. Bəli, Çin Rusiyanın təcavüzünə verdiyi dəstək səbəbindən əslində həm iqtisadi, həm də diplomatik itkilər verdi. Avropanın Pekinlə münasibətləri tam pozulmasa da, xeyli pisləşib və hər şeyi geri qaytarmağın mümkün olmayacağı göz qabağındadır. Çin iqtisadiyyatı qlobal ticarətdən çox asılıdır. Dünya iqtisadiyyatının parçalanması Çinin əsas düşmənidir. Lakin Ukraynadakı müharibənin yaratdığı sanksiyalar və hərbi təhdidlər Çinin ziyanına olan bu prosesləri oyandırdı. Artıq Rusiya Federasiyasının Ukraynaya qarşı müharibəsi ilə Çin Xalq Respublikasının Tayvana qarşı gözlənilən müharibəsi arasında aşkar paralellik artıq ABŞ-ı və onun Hind-Sakit Okean regionundakı müttəfiqlərini müdafiələrini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirməyə məcbur edib", deyə nəşr yazır.

"Foreign Affairs" agentliyinin məlumatına görə, Çində bugünkü ictimai müzakirələr "Pekinin Putinin müharibəsinə verdiyi dəstək nəticəsində çəkdiyi xərclərin əsl tanınmamasıdır". Çinli ekspertlərin Çinə potensial zərərlə bağlı ilkin qiymətləndirmələri gerçəkləşdi, lakin indi göz ardı edilir və ya lazımınca qiymətləndirilmir.

Çinli analitiklərin fikirləri Çin hökumətinin Ukraynadakı müharibədən hansı nəticələrə gəldiyinə işıq salır. Və belə görünür ki, bunlar tamamilə yanlış nəticələrdir.

"Bir çoxları belə qənaətə gəliblər ki, Qərb münaqişə istəmir və iqtisadi xərclər yüksək olanda güclü işğalla üzləşən demokratiyaları dəstəkləməkdən yorulub. Bu nəticə çox vaxt şişirdilir və bəlkə də amerikalıların qətiyyətini lazımi səviyyədə qiymətləndirmir. Lakin onlar (Çinlilər) bu, Tayvan boğazının və bütövlükdə dünyanın daha təhlükəli istiqamətə doğru hərəkət edə biləcəyini göstərir", deyə nəşr qeyd edib.

Aydın