ABŞ-ın Şimal-Qərb Universitetinin tədqiqatçıları ətraf mühitdə artan plastik çirklənmə problemi ilə mübarizə aparmağa kömək edə biləcək həll yolu tapıblar.

Qaynarinfo "Interesting Engineering" portalına istinadən xəbər verir ki, alimlər PET (polietilen tereftalat) plastikini deqradasiyaya qadir olan kanalizasiya bakteriyasını müəyyən ediblər. Bu da möhkəmliyinə və deqradasiyaya davamlılığına görə xüsusilə problemlidir.

"Biz sistematik olaraq ilk dəfə olaraq göstərdik ki, kanalizasiya bakteriyası orijinal plastik materialı götürə, onu pisləşdirə, parçalaya, parçalaya və karbon mənbəyi kimi istifadə edə bilərBu bakteriyanın bütün bu prosesi həyata keçirə bilməsi heyrətamizdir və biz plastik materialların parçalanmasına cavabdeh olan əsas fermenti müəyyən etdik. Bu optimallaşdırıla və ətrafdakı plastikdən xilas olmaq üçün istifadə edilə bilər", deyə "Environmental Science & Technology" jurnalında dərc edilən araşdırmaya rəhbərlik edən Lyudmila Aristilde bildirib.

Alimlər şəhər su anbarlarında və kanalizasiya sularında rast gəlinən Comamonas testosteri bakteriyasının gizli gücünü aşkar etdiklərini bildiriblər: o, plastik tullantılarla qidalanır.

Qeyd olunur ki, bakteriyaların plastiki parçalamaq qabiliyyəti fiziki və biokimyəvi proseslərin birləşməsindən qaynaqlanır. Əvvəlcə plastiki kiçik parçalara bölür, sonra onu daha da parçalayan fermenti hərəkətə gətirir və bakteriyaların karbon atomlarını qida kimi qəbul etməsinə imkan verir.

Tədqiqatçılar bunu nəzəri və eksperimental metodların birləşməsi sayəsində tapıblar. Əvvəlcə tullantı sularından bakteriyaları təcrid ediblər, sonra onları PET substratlarında laboratoriya şəraitində yetişdiriblər. Daha sonra onlar plastikin səthindəki dəyişiklikləri diqqətlə araşdırıblar və suyun plastik deqradasiya əlamətlərini, həmçinin nanoplastikaların olub olmadığını təhlil ediblər.

Paralel olaraq, alimlər plastikin parçalanmasında iştirak edən mexanizmləri öyrənmək üçün bakteriyaların daxili quruluşunu tədqiq ediblər.

"Bakteriyaların iştirakı ilə mikroplastiklər kiçik plastik nanohissəciklərə parçalandı. Biz aşkar etdik ki, çirkab sularından çıxan bakteriya plastiki monomerlərə, polimerlər yaratmaq üçün birləşən kiçik tikinti bloklarına parçalamaq üçün fitri bir qabiliyyətə malikdir. Bu kiçik vahidlər bakteriyaların böyüməsi üçün istifadə edə biləcəyi bioloji mövcud karbon mənbəyidir", deyə Aristilde qeyd edib.

Bir qrup elm adamı bakteriyaların PET-i parçalamaq üçün istifadə etdiyi xüsusi fermenti müəyyən edib. Onlar vurğulayırlar ki, nanoplastikalar həm də kanalizasiya təmizləyici qurğulardakı bakteriyalar tərəfindən yaradıla bilər.

"Cəmiyyətimiz kanalizasiyadan tutmuş çay və göllərə qədər plastikin davranışını anlamağa çalışarkən bu, diqqət etməli olduğumuz bir şeydir", deyə Aristilde bildirib.

Qeyd edilir ki, bu kəşf bakteriya əsasında su hövzələrinin plastik tullantılardan təmizlənməsinin yeni üsullarının yaranmasına səbəb ola bilər.

Aydın